خوشه های کسب و کار لرستان | خوشه فرش دستباف، خوشه عسل، خوشه آبزی پروری، خوشه گلیم ماشته جاجیم لرستان

اولین پروانه بهره برداری تولید پلاستیک استان لرستان در سال 1363و به منظور تولید انواع كیسه ها و فیلم های نايلونی صادر گرديد. كه در حال حاضر اين پروانه باطل و واحدی تحت عنوان پروانه مذكور در استان فعال نمی باشد. واحدهای فعال حوزه ساخت محصولات پلاستیکی كه در حال حاضر در استان فعال می باشند عمدتا پروانه ی بهره برداری خود را در دو دهه اخیر از سازمان صنعت،معدن و تجارت اخذ نموده اند. برخورداری از تنوع اقلیمی و پتانسیل های مطلوب آب و خاک در کشت محصولات کشاورزی، محصولات گلخانه ای و باغات میوه از جمله انار، انجیر و زردآلو، برخورداری از منابع غنی آب های سطحی سبب شده که در حال حاضر این استان با داشتن بیش از 848 هزار هکتار اراضی کشاورزی، 50 هزار هکتار باغات مثمر، همچنین جز استان های اول تولید آب معدنی کشور باشد . موقعیت منحصر به فرد استان لرستان به لحاظ نقش ارتباطی از دیگر مزایای این استان است. بنابراین خوشه صنعتی  بسته بندی پلاستیک با اتکا بر بازار بزرگ استانی و منطقه غربی و کشورهای همسایه در دو دهه اخیر رشد یافته است. رشد روزافزون جمعیت و نیاز به کالاهای واسطه برای بسته بندی و نگهداری محصولات و تنوع از مهمترین فرصتهای این تجمع و خوشه صنعتی است. اشتغال مناسب و گردش مالی و بازار فروش خوب توجه به این خوشه را بیشتر کرده است.

محصولات خوشه در 5 دسته شامل : کیسه  بدون بافت پلاستیکی یک لایه از پلی اتیلن، بطری از PET، انواع درپوش و سرپوش پلاستیکی، فیلم تک لایه پلی اتیلن ساده، انواع جعبه و محفظه پلاستیکی برای حمل و نقل و بسته بندی کالاها متمرکز شده است. که دارای ظرفیت اسمی 44893 تن  و اشتغال 644 نفر است. این خوشه از نظر اشتغال دارای 32 واحد خرد، 11 واحد کوچک و 3 واحد متوسط می باشد. با در نظر گرفتن ظرفیت عملی 60 درصدی ، ظرفیت عملی خوشه 26936 تن که  میانگین قیمت هر تن محصولات معادل 260 میلیون ریال میزان فروش محصولات خوشه 7003 میلیارد ریال برآورد می گردد. مهمترین ماشین آلات این صنعت دستگاه اکسترودر، تزریق پلاستیک و تزریق باد هستند که اکثرا یا وارداتی از چین و تایوان و گاها آلمان هستند و یا در سال های اخیر در داخل کشور خریداری شده اند. طبق بررسی ها انجام شده با توجه به رقابت شدید و همسان بودن محصول، همچنین پراکندگی واحدهای تولیدی و دیگر نهادها رابطه و همکاری قابل ملاحظه ای به چشم نمی خورد، بنابراین سطح سرمایه اجتماعی در سطح خوشه پایین است. شاخص پایایی در بدو ورود خوشه به میزان 18/7% است که بسیار کم است. از نظر انتقال تجربه و آموزش همکاری مناسبی بین بنگاهها وجود ندارد . در سال گذشته به همت اتاق بازرگانی استان لرستان، انجمن پلیمر لرستان تشکیل شده است و با توجه به تازه تاسیس بودن و حضور 6 عضو از ذینفعان خوشه ارتباط ضعیف است.  باتوجه به نوع محصولات که واسطه ای می باشد و برای بسته بندی محصولات ازجمله مواد غذایی و حمل و نقل کالاها به کار می رود در داخل استان و سایر استان های کشور به خصوص استانهای همجوار همچون خوزستان و ایلام به فروش می رسند اکتر ذینفعان محصولات را به واسطه های فروش می فروشند و واحدهای اندکی دارای نمایندگی فروش در سایر استانها هستند. پلی اتیلن یکی از پرکاربرد‌ترین پلاستیک‌ها در صنایع مختلف است که از فیلم‌های آن در صنعت بسته بندی مواد غذایی، بسته بندی صنعتی، پوشش، کشاورزی و… استفاده می‌شود. مواد اولیه پتروشیمی به دلیل اهمیت بالایی كه دارند در بورس عرضه می گردند. اين امر باعث می گردد تا از راه اندازی بازار سیاه برای محصولات پتروشیمی ممانعت گرديده و همچنین نوسانات مربوط به بازار محصولات پتروشیمی كنترل شود. امروزه تمامی تولید گنندگانی كه دارای كد بهین ياب از وزارت، صنعت، معدن و تجارت می باشند می توانند از بورس مواد اولیه ی پتروشیمی محصول مورد نیاز خود را خريداری نمايند. یکی از مشکلات خوشه عدم وجود واحدهای تخصصی و ارائه دهنده خدمات آموزشی در حوزه تعمیرات و نگهداری ماشین آلات اصلی خوشه با توجه به بخش اعظم سرمایه خوشه و فرسودگی دستگاه ها می باشد. در بخش طراحی و توسعه نیز نیاز است واحدی جهت طراحی و ساخت قالب در خوشه ایجاد گردد این بخش جز حلقه مفقوده زنجیره ارزش می باشد. در روزگاری که سلایق و علایق مشتریان روز به روز در حال تغییر است و شرکت ها هزینه های زیادی را صرف بازاریابی و تبلیغ محصول خود می کنند، عدم توجه به تحقیق و توسعه و بازاریابی در سطح خوشه یک تهدید بزرگ به شمار می آید. نیاز به واحدهای تخصصی و ارائه دهنده خدمات در زمینه های بازاریابی و تحقیق وتوسعه است.

کمبود نقدینگی برای خرید مواد اولیه و بالا بودن هزینه حمل مواد اولیه که اصلی ترین بخش تولید و بالاترین هزینه را در بهای تمام شده محصولات دارد ولی داشتن حداقل خرید از بورس که مستلزم داشتن سرمایه بالااست که اصلی ترین مسئله خوشه است.  اکثر ماشین آلات  و تجهیزات تولیدی از خارج کشور بخصوص چین با هزینه بالا وارد می شود که با توجه به قدمت تولید دستگاه ها فرسوده و نیاز به تعویض دارند که منجر به افزایش هزینه انرژی و هزینه تعمیرات و نگهداری شده است  البته نبود آموزش های تخصصی در سرویس و نگهداری نیز از مسائل عمده خوشه می باشد.  قالب های تولیدی از چین و یا از تهران و اصفهان با هزینه بالا خریداری می شوند که همین امر منجر به تنوع کم باتوجه نبود قالبسازی در استان و ضعف در طراحی شده  است.  بازار یابی  و توزیع به روش سنتی انجام می شود و بیشتر محصولات در استان و استان های همجوار به فروش می رسد. در حوزه صادرات ، عدم شناسایی و دسترسی به بازارهای صادراتی هدف همچنین ناشناخته بودن برند پلاستیک استان و دیدگاه فروش محلی ذینفعان منجر به فروش محصولات با واسطه  و صادرات از استانهای دیگر که سبب سود کم تولید کنندگان شده است. ضعف اصلی خوشه در این بخش پایین بودن سطح مهارت های بازاریابی و مدیریتی می باشد. طبق بررسی ها انجام شده با توجه به رقابت شدید و همسان بودن محصول، همچنین پراکندگی واحدهای تولیدی و دیگر نهادها رابطه و همکاری قابل ملاحظه ای به چشم نمی خورد، بنابراین سطح سرمایه اجتماعی در سطح خوشه پایین است. در سال گذشته به همت اتاق بازرگانی استان لرستان، انجمن پلیمر لرستان تشکیل شده است.